بررسی بار رسوبی ، رخساره های رسوبی و عناصر ساختاری رودخانه شرا (قره چای) در استان مرکزی و همدان

زیر حوضه ی دریاچه ی نمک با مساحت92563 کیلومتر مربع در قسمت شمال غرب حوضه ی آبریز ایران مرکزی واقع شده است. از رودخانه های مهم این زیرحوضه می توان به قره چای به طول 452کیلومتر اشاره نمود. حوضه ی آبخیز قره چای با مساحت 14455 کیلومترمربع دارای دو سرشاخه اصلی در بخش جنوبی است: 1- سیمینه رود 2- شرا. رودخانه شرا در راستای دشت رزن- قهاوند از جنوب به شمال در استان های مرکزی، همدان و قم جریان دارد. سنگ های حوضه آبریز رودخانه شراء اغلب شامل سنگ های دگرگونی (اسلیت، شیست و فیلیت)، سنگ آهک و ماسه سنگ می باشند. مجموعه ی رخساره های منطقه ی مورد مطالعه شامل gm، gms، sh، sp ،fm، fr می باشند. آمار دبی دراز مدت نشان می دهد مقدار دبی بیشینه از(m3/s) 36 در ایستگاه جوشیروان در سال آبی 72-71 در فصل تر تا (m3/s) 5/0 در سال آبی 91-89 در فصل خشک متغیر است. . آماربار معلق دراز مدت (17 ساله) نشان می دهد مقدار بار معلق بیشینه از 114/1393 تن در روز در ایستگاه جوشیروان در سال آبی 84-83 در فصل تر تا10 تن در روز در ایستگاه عمرآباد در سال آبی 83-82 در فصل خشک متغیر است. آماربار بستر دراز مدت نشان می دهد مقدار بار بستر بیشینه از 25 تن در روز در ایستگاه پل دو آب در سال آبی 86-85 در فصل تر تا یک تن در روز در سال آبی 88-87 در همان ایستگاه در فصل خشک متغیر است. مطالعه ی بار بستر و بار معلق رودخانه ی شرا در یک دوره کوتاه مدت (سال آبی 3-1392) در دو فصل تر و خشک نشان می دهد می-دهد مقدار بار بستر از 144 تا 18کیلوگرم در روز و مقدار بار معلق از 4376 تا 108 کیلوگرم در روز متغیر است؛ و مقایسه آن ها با نتایج حاصل از آمار دراز مدت نشان می دهند با افزایش دبی مشارکت مواد از سواحل رودخانه در تامین بار معلق بیش تر می شود؛ رسوبات بار بستر در مرکز کانال و هم چنین در فصل تر دانه درشت تر هستند. میانگین اندازه دانه ها به سمت پایین دست رودخانه کاهش می یابد ( از4/2- در بالادست تا 16/3 فی در پایین دست). از نظر بافتی، بار بستر اغلب ماسه سیلتی و ماسه گراولی و بار معلق گل ماسه ای و گل است و بیش تر از دانه ی کوارتز، خرده سنگ های دگرگونه و آهکی و میکا تشکیل شده اند. مجموعه کانی های شناسایی شده بار معلق در آنالیز xrd شامل کوارتز، کلسیت، کلریت، کائولینیت، فلدسپات، پلاژیوکلاز و ایلیت- میکا می باشند.